खासगी सावकारीला बसणार चाप
हंगामाच्या सुरुवातीला बी-बियाणे, खते यासाठी तातडीच्या रकमेची आवश्यकता असते. या सार्या गरजा खाजगी सावकारांकडून भागवल्या जातात. पाहिजे तेव्हा पैसे मिळत असल्याने हा पर्याय सुलभ वाटत राहिला. अजूनही काही प्रमाणात हे चित्र कायम आहे; परंतु या सावकारांकडून कर्ज रकमेवर अव्वाच्या सव्वा व्याज आकारले जाते. त्यामुळे वर्षानुवर्षे परतफेड करत राहूनही कर्ज पूर्णत: चुकते करणे शक्य होत नाही.